Nhờ sự hào phóng của tỷ phú người Nga Roman Abramovich, Chelsea vươn mình trở thành một thế lực và chưa từng trải qua thời kỳ nào trắng tay quá một năm.
Trong trận thắng ngược Luton Town 3-2 ở vòng 5 Cup FA tối 2/3, các CĐV đội khách Chelsea không ngừng hát: “Roman Abramovich. Roman Abramovich. Chúng ta đã thắng tất cả”.
CĐV Chelsea không sai chút nào. Sau 19 năm dưới triều đại của Abramovich, Chelsea đã giành 21 danh hiệu, chiếm 75% thành tích trong lịch sử 117 năm của đội bóng thành London này. Chức vô địch FIFA Club World Cup ở Abu Dhabi tối 12/2 giúp Chelsea đoạt mọi danh hiệu có thể đối với một đội bóng chuyên nghiệp đỉnh cao, gồm năm Ngoại hạng Anh, năm Cup FA, ba Cup Liên đoàn, hai Siêu cup Anh, hai Champions League, hai Europa League, một Siêu Cup châu Âu và một FIFA Club World Cup. Không đội nào khác ở Anh đoạt đủ bộ sưu tập này trong giai đoạn Abramovich sở hữu Chelsea. Cùng kỳ, không CLB nào vô địch Ngoại hạng Anh nhiều hơn Chelsea, trong khi ở Champions League, chỉ có Liverpool và Chelsea là hai đội Anh hiếm hoi hai lần đăng quang.
Tỷ phú Abramovich và đội trưởng Cesar Azpilicueta giữ FIFA Club World Cup ở Abu Dhabi hôm 12/2. Ảnh: Reuters
Thời điểm Abramovich mua Chelsea hè 2003, đội bóng này mới hai lần được dự Champions League, tiền thân là Cup C1. Họ cũng trải qua chuỗi 58 năm không vô địch Anh. Thậm chí ngoài mùa giải vô địch 1954-1955 đó, Chelsea chưa từng vào top 2 ở giải VĐQG. Lúc đó, Chelsea chỉ thuộc mức trung bình khá, nhưng có nhiều tiềm năng phát triển do ở gần trung tâm London. Sau gần hai thập niên về tay Abramovich, Chelsea vươn lên thành gã khổng lồ ở châu Âu, với nền tảng vững chắc từ học viện, đội trẻ đến đội nữ.
Abramovich xuất thân trong gia đình tầm trung, lại mồ côi cha mẹ từ bé. Mẹ mất khi cậu mới 18 tháng tuổi, từ một vụ phá thai trái phép. Bố cậu cũng qua đời sau đó 18 tháng. Abramovich phải sống cùng họ hàng, và rèn được tính tự lập từ nhỏ. Cậu không phải một học sinh giỏi đặc biệt, nhưng sớm bộc lộ năng khiếu và đam mê kinh doanh. Khi còn đi học, Abramovich đã bán những chú vịt cao su kiếm tiền. Sau khi lấy vợ, cậu chuyển sang bán những thứ đắt tiền hơn như nước hoa. Kể từ khi Nga cho phép tư nhân hóa các doanh nghiệp nhà nước cuối những năm 80, Abramovich giàu lên nhanh chóng nhờ đầu tư vào nhiều ngành khác nhau – đặc biệt là dầu mỏ.
Năng khiếu kinh doanh của Abramovich phần nào được thể hiện trong những năm đầu thâu tóm Chelsea. Hè 2003, thị trường chuyển nhượng châu Âu nhộn nhịp khi tỷ phú Nga chi tới 163 triệu USD để chiêu mộ cầu thủ, trong đó có những danh thủ như Adrian Mutu, Hernan Crespo, Claude Makelele hay Juan Sebastian Veron. Những cầu thủ còn lại đều thuộc dạng tiềm năng, dưới 25 tuổi như Glen Johnson, Joe Cole, Damien Duff, Scott Parker hay Wayne Bridge.
Không phải hợp đồng nào của Abramovich cũng thành công, nhưng ông giúp Chelsea lần đầu vào top 2 Ngoại hạng Anh, đồng thời đi tới bán kết Champions League. Đội vô địch Champions League năm đó là Porto, dưới tài lãnh đạo của Jose Mourinho. Ngay lập tức, Abramovich đưa Mourinho về Stamford Bridge, và quyết định này đem lại thành quả tức thì. Chelsea vô địch Ngoại hạng Anh trong hai năm liên tiếp, trong đó mùa 2004-2005 của họ được coi là hay bậc nhất lịch sử giải đấu. Những thương vụ của Chelsea sau đó đều đem lại thành quả tốt hơn, với Didier Drogba, Ricardo Carvalho, Arjen Robben, Petr Cech hay Paulo Ferreira.
Abramovich (phải) và HLV Jose Mourinho năm 2005. Ảnh: Reuters
Kể từ khi Abramovich thâu tóm Chelsea, đội bóng này đã chi 2,12 tỷ USD để mua cầu thủ, theo thống kê của Transfer League. Số tiền này vẫn ít hơn những gì Man City đã bỏ ra cùng giai đoạn. Nhưng nếu xét về khoản thu từ việc bán cầu thủ, Chelsea không có đối thủ với 1,17 tỷ USD, trong khi đội đứng thứ hai Liverpool kiếm 1,04 tỷ USD từ khoản này. Thương vụ đắt giá nhất của Abramovich là Eden Hazard sang Real Madrid hè 2019 với giá 128 triệu USD.
Dưới thời Abramovich, Chelsea luôn khao khát chiến thắng. Mùa 2007-2008 là lần đầu ông trắng tay, khi đội bóng về nhì ở Ngoại hạng Anh, Champions League, Cup Liên đoàn lẫn Siêu cup Anh. Chỉ ở mùa sau đó, HLV Guus Hiddink đã đem về Cup FA. Chelsea tiếp tục trắng tay mùa 2010-2011, 2013-2014 rồi 2019-2020, nhưng họ luôn đáp lại bằng chức vô địch Ngoại hạng Anh hoặc Champions League ở mùa tiếp theo. Dù có thay HLV với những triết lý khác nhau như Carlo Ancelotti, Antonio Conte, Jose Mourinho, Maurizio Sarri, Frank Lampard hay Antonio Conte, họ vẫn đảm bảo được vinh quang.
Những thành tựu của Chelsea là kết quả của một nền tảng vững chắc mà Abramovich đã xây dựng ngay từ những ngày đầu. “Roman muốn học viện tốt nhất và nhóm trinh sát giỏi nhất thế giới ở Chelsea”, cựu giám đốc thể thao Frank Arnesen nói với BBC. “Chúng tôi tạo ra một chương trình chung để huấn luyện cầu thủ từ khi họ mới 9 tuổi. Ông ấy yêu cầu tôi chi nhiều tiền cho học viện, vừa tiết kiệm hàng triệu USD, vừa tạo danh tiếng đội bóng”.
Ở chung kết Champions League 2012, hậu vệ Ryan Bertrand đi vào lịch sử khi là cầu thủ đầu tiên chơi trận ra mắt giải đấu ở chung kết. Bertrand khi đó 22 tuổi, cũng là cầu thủ duy nhất trưởng thành từ lò đào tạo Chelsea trận này. Đến chung kết Champions League 2021, Chelsea đã có năm cầu thủ “cây nhà lá vườn” gồm Reece James, Mason Mount, Andreas Christensen, Billy Gilmour và Callum Hudson-Odoi.
Kể từ mùa 2009-2010, Chelsea đã bảy lần đoạt Cup Trẻ FA – giải đấu lớn nhất nước Anh ở cấp độ này. Trong đó, họ năm lần liền vô địch giai đoạn 2014-2018. Những cầu thủ trẻ ở Cobham giỏi đến nỗi Chelsea thường cho mượn hàng chục người ở các CLB khác thuộc những giải VĐQG. Nhiều cầu thủ đang chơi nổi bật ở Ngoại hạng Anh như Conor Gallagher (Crystal Palace) hay Tino Livramento, Armando Broja (Southampton). Sự cạnh tranh ở Chelsea khắc nghiệt khiến những cầu thủ ưu tú mới có thể chen lên đội một như James, Mount hay Hudson-Odoi.
Abramovich cũng thành lập đội nữ năm 2010, muộn hơn 20 năm so với nhiều đối thủ khác. Nhưng kể từ năm 2015, Nữ Chelsea đã đoạt năm Cup FA và ba Ngoại hạng Anh. Họ là đội giàu thành tích nhất ở Anh giai đoạn này. Những gì Abramovich đầu tư ở Chelsea đều đem lại thành quả cao nhất. Tỷ phú 55 tuổi mua Chelsea với giá 190 triệu USD, nay Forbes định giá đội bóng 3,2 tỷ USD – tăng gần 17 lần. Thị giá của đội bóng có thể còn lớn hơn nữa.
Từ một đội bóng bị coi là chỉ biết vung tiền mua cầu thủ, Chelsea đã tạo được sự ổn định và không còn phụ thuộc nhiều vào chuyển nhượng. Nếu coi chuyển nhượng ròng là số tiền mua cầu thủ trừ đi số tiền bán, Chelsea đứng thứ năm Ngoại hạng Anh trong năm năm gần nhất. Họ chi 241 triệu USD giai đoạn này, ít hơn nhiều so với Man City 658 triệu USD, Man Utd 596 triệu USD hay Arsenal 452 triệu USD.
Abramovich phải rao bán Chelsea phần lớn vì xung đột ở Ukraine, nhưng có lẽ ông cũng không có gì phải hối tiếc khi đã chinh phục được giới túc cầu. Chelsea không chỉ hoàn thành trọn bộ sưu tập danh hiệu, mà còn đoạt những chiếc cup lớn ít nhất hai lần.
“Cảm ơn Roman, ông chủ tốt nhất thế giới”, cựu đội trưởng Chelsea John Terry viết ngắn gọn như vậy trên Twitter sau khi biết tin. Ở chặng cuối sự nghiệp làm chủ đội bóng, ông đem về cho Chelsea mọi vinh quang, và xóa đi khoản nợ 2 tỷ USD của đội bóng với chính ông.
Không CĐV nào mong chờ hơn thế từ một ông chủ đội bóng.
Xuân Bình