Thất bại 0-1 trước Bắc Macedonia là đòn trừng phạt sự kiêu ngạo của HLV Roberto Mancini, và đưa Italy trở lại thực tại của một nền bóng đá có rất nhiều vấn đề.
Nhà cầm quân 57 tuổi không tin điều này có thể xảy đến với ông. Thậm chí khi Italy chơi tệ trong nhiều trận liên tiếp để rồi phải bước vào vòng play-off tranh vé đi World Cup 2022, ông vẫn nói cứng: “Chúng tôi chắc chắn đến Qatar”.
Niềm tin này xuất hiện thậm chí trước khi Italy đăng quang ở Euro 2021. Mancini còn tin rằng, Italy “có thể vô địch World Cup” bất chấp việc không vượt qua vòng loại World Cup 2018. Italy hoàn toàn bay bổng sau đêm Wembley. Toàn đội diện kiến Tổng thống Sergio Mattarella tại Điện Quirinal, diễu hành qua bảy ngọn đồi ở Roma như những người hùng.
Họ được mô tả là tập thể tuyệt vời, chiến đấu vì nhau, với một ban huấn luyện là những đồng đội cũ của Mancini tại Sampdoria, vào sinh ra tử, thậm chí chiến thắng bệnh ung thư như trợ lý Gianluca Vialli.
Không chỉ các chiến thắng trên sân cỏ, đội bóng còn được ngưỡng mộ với cách triển khai lối chơi hiện đại, pressing tầm cao và tấn công toàn diện. Nó trái ngược tư tưởng phòng ngự bảo thủ mà rất nhiều đời đội tuyển khác đã phô bày.
Mancini (áo xám) và các học trò mừng chức vô địch Euro khi đánh bại Anh trên sân Wembley tháng 7/2021. Ảnh: Reuters
Nhưng giấc mơ sụp đổ. Cú sút của Aleksandar Trajkovski nhấn chìm Italy tại sân Renzo Barbera. Đây là nơi đội bóng chọn làm sân nhà như một cách tri ân những CĐV của CLB Palermo, đội vốn đã xuống hạng, và cũng cho thấy họ coi 90 phút trước Bắc Macedonia chỉ là bước đệm. Họ chỉ nói về Bồ Đào Nha, đối thủ mà Italy có thể gặp nếu thắng Bắc Macedonia.
Nhưng hóa ra, Renzo Barbera không phải một pháo đài. Nó là nơi chôn vùi những giấc mơ Italy. Sân bóng đã che chở Trajkovski, một cầu thủ cũ của họ từ 2014, thời anh làm tiền đạo của Palermo.
“Sao chuyện này có thể xảy ra với chúng tôi”, Mancini phát biểu, khuôn mặt bàng hoàng khi chứng kiến Trajkovski phá lưới Gianluigi Donnarumma ở phút 92. “May mắn nhiều tháng trước ở Euro bỗng chốc trở thành vận rủi”, ông nói tiếp. “Những gì xảy ra thật ra thật khó lý giải. Chúng tôi đã thắng vinh quang, và rồi thua nhục nhã. Những ngày tới sẽ rất khó khăn”.
Cho đến trước trận hôm 25/3, Italy chỉ thua một trong 41 trận liên tiếp trước đó – trước Tây Ban Nha ở bán kết Nations League tháng 10/2021 – khi Leonardo Bonucci nhận thẻ đỏ ngay trong hiệp một. Mancini thậm chí thiết lập kỷ lục mới về số trận thắng liên tiếp trên cương vị HLV đội tuyển. Xét trên hệ quy chiếu này, thật bất công khi chỉ thua thêm một trận nữa, Italy đã lỡ chiếc vé đi World Cup cuối năm nay.
Các cầu thủ Italy (xanh) buồn bã, trong khi Bắc Macedonia vui mừng khôn xiết sau trận đầu ở Palermo tối 25/3. Ảnh: FI
Nhưng thất bại này đã được báo trước. Trước Bắc Macedonia là các trận hòa Bulgaria ở Florence với tỉ số 1-1, hòa Thụy Sỹ 0-0 và 1-1 lần lượt ở Basel và Rome, và trận hòa Bắc Ireland cũng 0-0 tại Belfast. Jorginho sút hỏng phạt đền trước Thụy Sỹ, trong khi 32 cú dứt điểm trước Bắc Macedonia không một lần vào lưới.
Chấn thương của Leonardo Spinazzola vẫn giúp họ đăng quang ở Euro nhưng hệ lụy của nó nghiêm trọng. Cánh trái của Spinazzola đóng vai trò quan trọng trong các đợt lên bóng, điều mà Emerson không thể khỏa lấp. Trong khi Lorenzo Insigne sa sút phong độ, Federico Chiesa lại chưa đủ thể lực. Ciro Immobile vẫn chỉ là “chân gỗ” trên tuyển còn Domenico Berardi liên tiếp bỏ phí những thời cơ bằng vàng trước đôi tay thủ thành Stole Dimitrievski.
Bắc Macedonia xếp thứ 67 FIFA. Italy xếp thứ sáu. Goran Pandev – cầu thủ vĩ đại nhất nền bóng đá này – đã chia tay đội tuyển sau Euro ở tuổi 37. Người nổi tiếng nhất còn lại, Eljif Elmas, hiện chơi cho Napoli, trận vừa qua cũng không đá vì bị treo giò.
Không có một cú sút nào trúng đích khung thành Donnarumma cho đến khi Trajkovski vung chân sút ở phút bù giờ. Do đó, thất bại này càng gây sốc, khiến người Italy nhớ lại lịch sử từng bị Bắc Triều Tiên loại ở World Cup 1966, và gần đây nhất, thua Thụy Điển ở vòng play-off World Cup 2018.
Đây là Italy nhưng không phải đội tuyển đã vô địch Euro. Họ không còn đoàn kết và mạnh mẽ như trước. Hai cú sút phạt đền hỏng liên tiếp của Jorginho trước Thụy Sỹ là điềm xấu. “Không khí bi quan bao trùm đội tuyển”, tờ The Athletic viết trước trận. Lực lượng đội bóng sứt mẻ nhiều. Hàng thủ không còn nguyên vẹn. Gianluca Mancini và Alessandro Florenzi đá chính. Gianluca Scamacca và Nicolo Zaniolo đang có phong độ cao nhưng chỉ có mặt trên khán đài thay vì đội hình thi đấu. Mancini vẫn dùng Nicolo Barella mà bỏ qua một Davide Frattesi đang có phong độ rất tốt tại Sassuolo. Ông đi vào vết xe đổ của Enzo Bearzot và Marcello Lippi sau khi vô địch World Cup 1982 và 2006: quá tin đội ngũ đã trung thành với mình. Ông đã quá ngạo mạn.
Mancini, nếu còn tại vị, sẽ phải làm lại như cái cách ông bắt đầu dẫn dắt Italy cách đây bốn năm. Ảnh: Reuters
Thất bại chỉ ra rằng chức vô địch Euro 2021 chỉ là thành công nhất thời khi hệ thống bóng đá Italy vẫn còn bất cập. Cuộc đua vô địch Serie A chìm nghỉm giữa khoản nợ ba tỷ euro mà các đội đang phải gánh và không đội Italy nào lọt vào tứ kết Champions League. Paolo Nicolato, HLV đội U21 Italy, nói tuần này rằng ông bó tay trong việc tìm một chân sút trẻ đá ổn lúc này, trong khi Gabriele Gravina, Chủ tịch LĐBĐ Italy (FIGC) đưa ra con số chỉ 30% số cầu thủ U19 ở Italy là người bản địa.
Với Gravina, Mancini không phải tội đồ mà là nạn nhân. Vắng mặt ở World Cup 2022 không gây sức ép lên chiếc ghế của Mancini, ít nhất từ phía Liên đoàn. Nó giống như một vòng tuần hoàn vậy. Năm 2017 khởi đầu với Mancini thế nào sau thảm bại vòng loại World Cup 2018 thì năm 2022 cũng sẽ như vậy với trận thua Bắc Macedonia. Vấn đề vẫn là lực lượng nghèo nàn cho đội tuyển, bài toán đào tạo, chứ chẳng có lời nguyền nào ở đây hết.
“Chúng tôi muốn ông ấy ở lại”, Gravina nói.
Nhưng Mancini trả lời: “Tôi cần thời gian. Tôi cần phải suy nghĩ thêm và tiêu hóa thất bại này. Bây giờ, tôi không nói lên lời”.
Đỗ Hiếu