Dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định thành bại trong thể thao. Với các vận động viên (VĐV), chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng của những bữa ăn sẽ giúp duy trì thể lực, sức mạnh, phát triển về mặt thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, dinh dưỡng trong thể thao ở Việt Nam là khía cạnh cần cải thiện thêm.
Chia sẻ tại Tọa đàm “Cân bằng dinh dưỡng cho người tập luyện thể thao” của Báo điện tử VTC News, HLV Mai Đức Chung cho rằng chất lượng bữa ăn của các VĐV hiện nay đã được nâng lên đáng kể so với quá khứ, nhưng vẫn cần được bổ sung, định lượng cụ thể hơn.
Cần tính toán cụ thể VĐV cần nạp bao nhiêu năng lượng, bổ sung những món ăn nào, thay vì ước lượng theo kinh nghiệm bản thân.
HLV Mai Đức Chung nêu quan điểm về dinh dưỡng trong thể thao tại tọa đàm của Báo điện tử VTC News. (Ảnh: Hồng Nam)
“Chúng ta còn thiếu ở khía cạnh y học thể dục thể thao. Bởi ăn uống, khoa học tập luyện, massage đều quan trọng để cầu thủ có nền tảng thể lực tốt. Trong đó ăn uống là quan trọng nhất, nếu không có thì không đủ thể lực thi đấu.
Trước đây, cầu thủ Việt Nam cứ đá đến phút 60, 70 là đi bộ. Bây giờ cầu thủ đã tiến bộ hơn, bữa ăn cũng được bổ sung thêm vitamin. Bữa này chưa có thịt bò, cá hồi thì bổ sung thêm một ít, nhưng chưa thể nói là đủ. Cần tính toán thực tế dinh dưỡng cho cầu thủ là bao nhiêu.
Một miếng cá hồi là chưa đủ cho VĐV, vậy thì số lượng bao nhiêu, tuần ăn mấy lần? Chúng ta chưa lượng hóa được.
Chúng ta chưa có bác sĩ dinh dưỡng cho từng VĐV. Nhưng phải thông cảm vì thể thao Việt Nam còn khó khăn, chế độ dinh dưỡng cho thể thao chưa thể bằng nước khác.
Tại Việt Nam, chúng ta chưa có máy móc tính toán dinh dưỡng cho từng VĐV, nhưng nhờ con mắt chuyên môn, kinh nghiệm, chúng tôi hiểu rằng cần nạp những chất nào. Chúng ta đã bổ sung nhiều hơn đường và sữa cho VĐV. Nhưng đó chỉ là một phần, chưa đáp ứng được. Chúng ta cần thêm dinh dưỡng trong bữa ăn nữa, chứ không chỉ uống mỗi sữa“, HLV Mai Đức Chung chia sẻ.
HLV Mai Đức Chung nêu ra hai vấn đề của dinh dưỡng thể thao Việt Nam hiện nay. Thứ nhất, các VĐV chưa được tính toán đầy đủ về năng lượng cần hấp thụ để đáp ứng các bài tập về chuyên môn, dẫn đến việc bổ sung dinh dưỡng chưa thể diễn ra phù hợp với thể trạng của từng người. Mỗi cầu thủ có nhu cầu hấp thụ chất khác nhau, nhưng các món ăn vẫn được thiết kế chung cho tập thể.
So với những nước có nền thể thao phát triển, dường như khẩu phần ăn của VĐV Việt Nam chưa được thiết kế chi tiết và đầy đủ bằng. HLV Mai Đức Chung cho rằng đây là nguyên nhân khiến cầu thủ Việt Nam không có thể hình tốt như cầu thủ nước ngoài.
HLV Mai Đức Chung và cầu thủ Hoàng Thị Loan. (Ảnh: Đắc Huy)
“Dinh dưỡng trong thể thao còn tùy thuộc vào từng cá nhân, từng môn, không thể chia chung chung kiểu ‘bổ đầu’. Chúng ta thông cảm với Việt Nam, khi tình hình thể thao khó khăn, chưa bằng nhiều nước, nên khó đòi hỏi dinh dưỡng phải được phân bổ theo từng môn.
Ở môn bóng đá, VĐV của chúng tôi có tiêu chuẩn ăn uống là 500.000 đồng/ngày, nhưng chưa có tiêu chuẩn dinh dưỡng cho từng VĐV. Ở đội tuyển nữ, chúng tôi chia các bữa ăn theo mâm, gồm 6 người/mâm, mỗi mâm hôm nào nhiều thì có 5, 6 món, có những món như thịt gà, cá rán, rau xào, canh, hoa quả. Mâm nào cũng như mâm nào, thường không phân biệt được.
Dinh dưỡng cho người tập thể thao rất quan trọng, nhất là bóng đá bởi môn thể thao này đòi hỏi người chơi phải tiêu hao năng lượng nhiều.
Sau 1 trận đấu, có những cầu thủ sút đến gần 5kg, chạy nhiều nhất hơn 10km, năng lượng như thế mà không bù đắp thì thể lực, sức khỏe ngày càng đi xuống. Dinh dưỡng là một phần quan trọng của VĐV thể thao thành tích cao. Tuy nhiên, chúng ta chưa đáp ứng được dinh dưỡng so với mặt bằng chung“, ông Chung chia sẻ.
Vấn đề thứ hai là có không ít cầu thủ hiện nay ăn uống theo sở thích cá nhân, chủ yếu ăn để no, ăn để ngon miêng, thay vì ăn vì nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể. HLV Mai Đức Chung yêu cầu học trò phải chấp nhận ăn cả những món mình không thích, miễn là những món ăn này có những dinh dưỡng, vi chất cần thiết phục vụ thể thao. Do đó, nâng cao nhận thức cho VĐV về dinh dưỡng và thói quen ăn uống lành mạnh cũng là vấn đề cần thiết.
“Đến giờ khi dẫn dắt đội tuyển nữ Quốc gia, tôi luôn dặn cầu thủ có thể ăn bơ, phô mai, bánh mì, sữa hoặc socola, bởi những món đó đều đủ chất. Có thể chúng ta không quen, nhưng không thể chỉ ăn thứ mình thích, tôi luôn dặn cầu thủ như thế.
Tôi nhắc nhở cầu thủ phải rèn luyện, đừng có thích thì ăn, không thích thì không ăn. Những thứ chúng ta không thích đó đôi khi lại rất giàu dinh dưỡng“, HLV Mai Đức Chung phân tích thêm.
Sau cùng, HLV 71 tuổi nhấn mạnh các đội tuyển thể thao cần có chuyên gia dinh dưỡng, nhờ đó “lượng hóa” được những chất VĐV cần hấp thụ để có nền tảng thể lực, sức mạnh tốt nhất. Dinh dưỡng thể thao cần được quan tâm và đầu tư đúng mực, nhờ vậy giúp các VĐV luôn có sức khỏe tốt và phát huy tối đa tiềm năng ở các môn thể thao, không chỉ riêng bóng đá.
“Chuyên gia dinh dưỡng sẽ đưa ra thực đơn hàng ngày, nếu không thiết kế được thực đơn cho từng VĐV thì thiết kế cho cả đội cũng được. Chúng ta không thể ăn theo cảm tính vì như thế không đủ chất được“, HLV Mai Đức Chung kết luận.