Trong số đó, cuốn sách “The Special One: The Secret World of Jose Mourinho” của tác giả Diego Torres được xuất bản năm 2014 là đặc sắc nhất. Cuốn sách nói về những mặt tối của HLV người Bồ Đào Nha: những mánh khóe, nỗi sợ hãi, sự tức giận, buồn đau, bị làm nhục, những cãi vã, những nỗi ám ảnh. Những mặt tối được khuếch đại đặc biệt nhất là trong 3 mùa giải Mourinho làm việc cho Real Madrid, từ 2010 đến 2013.
Những mặt tối này bắt nguồn từ sự sợ hãi của Mourino với một Barca dưới tay Pep Guardiola và sau đó là Tito Vilanova quá mạnh. Mặc dù lúc đến Madrid, ông đang ở trên đỉnh châu Âu bằng cú ăn ba với Inter Milan: Champions League, Serie A và Coppa Italy. Sự sợ hãi đó ám ảnh Mourinho vào những việc nhỏ nhất ông làm.
Gieo rắc sự sợ hãi để đổi lấy sự phục tùng
Các cầu thủ Real nói rằng thịt bò họ ăn hàng ngày ở khu huấn luyện Valdebebas rất ngon. Nhưng Mourinho không đồng ý. Bắp bò, thăn bò, vai bò, hông bò, gù bò, phi lê bò, mỗi phần cần có sự chuẩn bị đặc biệt của riêng nó. Theo Mourinho, điều này đã không được thực hiện với kỹ năng cần thiết. Thịt gù cho vào chảo, thịt thăn trên vỉ nướng, đầu vai cho vào lò nướng.
Kaka sau này tố Mourinho đã hủy hoại sự nghiệp của anh.
Nếu không, thịt sẽ cứng lại, và răng của người ăn sẽ gặp phải lực cản khó chịu, ảnh hưởng đến sụn, lợi, mô thần kinh quanh miệng. Và ảnh hưởng đến thể lực nói chung. Các đầu bếp cố gắng để nấu nó đúng cách. Nhưng vẫn không vừa lòng Mourinho. Có thể có hai cách giải thích: Các đầu bếp không biết cách chế biến thịt bò hoặc nhà cung cấp đang lừa dối CLB. Mùa đông năm 2011, Mourinho yêu cầu Real sa thải các đầu bếp và thay đổi nhà cung cấp thịt cho họ.
Mourinho gieo rắc cho các cầu thủ sự sợ hãi để họ phải phục tùng. Sợ hãi là một cách áp đặt kỷ luật lên con người. Thái độ của ông trong phòng thay đồ dao động giữa hai thái cực: tình bạn và sự thờ ơ.
Với một số cầu thủ, ông cư xử như người bạn có thể nói chuyện hàng ngày. Với những người khác, ông tỏ ra xa cách, thậm chí coi thường họ. Có những cầu thủ như Kaká, ông tỏ ra rất thân thiện và nồng nhiệt trong nhiều tháng. Và rồi đột nhiên, chỉ sau một đêm, thậm chí không thèm thừa nhận, không còn cả “chào buổi sáng”. Kaka không bao giờ hiểu lý do. Các đồng đội của Kaka nhận ra rằng nếu điều đó có thể xảy ra với Kaka thì nó cũng có thể xảy ra với bất kỳ ai trong số họ.
Đỉnh điểm căng thẳng của mỗi cầu thủ là lời mời lên văn phòng của HLV. Trên mặt tường bày những chiếc cúp dành cho HLV giỏi nhất, bức ảnh Mourinho nổi bật giữa nhiều chiếc cúp, hay hình ông nâng cao chiếc cúp Champions League cùng Inter. Nhưng thu hút nhất là bức hình chân dung ông. Cái nhìn âm ỉ đó, cằm ngước lên, như trong bức ảnh Che Guevara nổi tiếng của Alberto Korda, đã gây ra bình luận khiêu khích.
Một cầu thủ trẻ đến gặp Mourinho đã nói về ngôn ngữ cơ thể khác thường của ông. Ngồi sau bàn làm việc, ông bất động như một “nhân sư “hay hành giả yogi, thể hiện khả năng phi thường của mình trong việc thả lỏng cơ mặt, dán chặt mắt vào vị khách của mình không chớp mắt, và chỉ mấp máy môi – và rõ ràng là cả lưỡi – để bày tỏ cảm xúc của mình, bằng một giọng kim loại đều đều như người máy. Và ông thường bắt đầu câu chuyện bằng một công thức gây tiếng vang mạnh mẽ: “Ta là Jose Mourinho…”
Cùng lúc diễn nhiều vai trong ban kịch Real Madrid
“Mourinho là bậc thầy trong việc trình diễn”, nhà ký hiệu học Jorge Lozano từng nhận xét. Một trong những nhân vật Mourinho ngưỡng mộ nhất là vai diễn Hannibal Lecter của tài tử Anthony Hopkins trong phim “Sự im lặng của bầy cừu”. Đó là một dạng chuyên gia thao túng tâm lý.
Mourinho luôn tỏ ra đáng sợ đối với các cầu thủ.
Mourinho soạn kịch bản và giọng nói riêng cho những “vai diễn” của mình. Trước công chúng, ông là Coryphaeus, người chỉ huy dàn hợp xướng trong kịch Hy Lạp cổ đại. Trước các nhà báo, ông đeo một chiếc mặt nạ mà đằng sau đó luôn ẩn chứa sự bí ẩn. Trước các cầu thủ, ông như một thủ lĩnh bộ lạc.
Thỉnh thoảng, Mourinho vắng mặt đột ngột trong các sự kiện công cộng mà lẽ ra ông phải chủ trì. Một cách để giải thích là ông đang buồn và muốn trợ lý của mình nói chuyện. Đây là một sự tính toán để đạt được hiệu ứng “Mourinho vẫn là một nhân vật hoang đường”. Các nhân vật tôn giáo nguyên thủy chỉ nói thông qua trung gian là chuyện bình thường. Thần vẫn ẩn hiện trong linh mục. Vị linh mục ở đây là Aitor Karanka, trợ lý của ông, tái hiện lời nói của ông, luôn bắt đầu bằng: “Như HLV đã nói…”
Những người giúp việc như Karanka có chức năng đa nhiệm, ngoài công việc chuyên môn của họ. Silvinho Louro theo dõi động tĩnh của thủ quân Iker Casillas, HLV thể lực Rui Faria làm cố vấn cho Ronaldo, José Morais thiết lập mối quan hệ với các cầu thủ Nam Mỹ. Toàn bộ nhân viên hậu trường hình thành mạng lưới thu thập dữ liệu có trật tự, báo cáo cho sếp Mourinho để ông có thể đưa ra quyết định.
Karanka là trợ lý số một của Mourinho từ tháng 12/2010. Các cầu thủ thấy ở Karanka ai đó họ có thể tin tưởng. Khi đó, anh 37 tuổi, vừa kết thúc sự nghiệp không lâu, với tư cách là một madridista kỳ cựu. Cùng với Casillas, Karanka từng là thành viên Real vô địch Champions League năm 2000.
Tuy nhiên, theo thời gian, ngay cả Casillas cũng tránh mặt Karanka. Những cuộc trò chuyện thường xuyên vào bữa sáng giữa các cầu thủ Tây Ban Nha và Karanka ngày càng ít đi. Các cầu thủ thấy Karanka bưng khay buffet, chờ anh ngồi một bàn để họ ngồi bàn khác xa hơn. Các cầu thủ cũng dần ngừng tin tưởng nhau.
Ngay trong mùa giải 2010/11, các nhóm khác nhau nhanh chóng được hình thành. Phe gần gũi nhất với HLV bao gồm Pepe, Khedira, Marcelo, Ronaldo, Ozil và Di María. Phe thỉnh thoảng được tiếp xúc với Chủ tịch Florentino Pérez là Casillas, Ramos, Higuaín, Benzema, Pedro León, Lass Diarra và Canales. Một nhóm độc lập khác là Arbeloa, Granero và Xabi Alonso. Trung vệ người Bồ Đào Nha Carvalho sống trên một hành tinh cách biệt, gắn bó với người môi giới cầu thủ Jorge Mendes. Với thời gian trôi qua, và theo sự thay đổi lợi ích, các nhóm thay đổi thành viên hoặc bị phân mảnh.
Bộ mặt khác bên ngoài đường piste
Mourinho kiểm soát chính sách truyền thông của CLB rất chặt, lựa chọn ai nói, và sẽ nói gì khi đối mặt với báo chí. Các cầu thủ được báo chí hẹn phỏng vấn riêng cũng phải báo cáo trước nội dung cho ông. Đối với Mourinho, các trọng tài luôn bị mô tả như những kẻ xấu.
Có lần, Mourinho đợi các cầu thủ trong phòng thay đồ để yêu cầu họ nói với báo chí rằng lịch thi đấu do các công ty truyền hình áp đặt có lợi cho sự hồi phục của Barca giữa các trận đấu, trong khi đó Madrid đang bị suy kiệt về thể chất. Mourinho cực kỳ không thích cầu thủ của mình không tái tạo được những nội dung mà ông chuẩn bị cho họ để cung cấp cho giới truyền thông sau trận đấu. Casillas đã đôi lần vượt qua lằn ranh đó, thừa nhận đội mình chơi tồi.
Mourinho và trợ lý Karanka trong một trận đấu
Những người thường xuyên ngồi trên băng ghế dự bị của Real nói rằng họ chưa bao giờ thấy HLV nào thể hiện sự khủng bố rõ ràng như Mourinho. Ngôn ngữ cơ thể của ông phản ánh sự nhìn nhận về bóng đá như một cuộc chiến tranh khốc liệt.
Ông hiếm khi tỏ ra hài lòng, và không thể thể hiện niềm vui mà không kèm thêm một cơn thịnh nộ. Đối với ông, bản chất của huấn luyện không phải là đưa ra giải pháp và cung cấp một sản phẩm tốt.
Đối với ông, điều cốt yếu là không được thua, thất bại là một bất hạnh không thể chịu nổi, nó giống như một vụ tai nạn máy bay mà ông là hành khách kẹt trên đó. Mùa giải đầu tiên của ông ở Real, 2010/11, mới vòng thứ 5, gặp đối thủ Levante trên sân khách. Nhìn thấy hàng công Real bất lực trước đối thủ, Mourinho đứng sát đường biên chửi rủa, kể những chuyện xấu của Del Horno, mục đích là để cầu thủ này phát cáu, không giữ được bình tĩnh, lơi lỏng phòng thủ. Del Horno là ai? Là hậu vệ trái mà chính Mourinho đã mua về Chelsea từ Bilbao năm 2005. Họ là thầy trò cũ của nhau.
Tháng 3/2011, chủ tịch Perez gọi Ramos và Casillas đến gặp và yêu cầu họ lùi lại. “Các cậu phải ủng hộ HLV,” ông nài nỉ. Chủ tịch thừa nhận các phương pháp của Mourinho có thể ngông cuồng và khó làm theo nhưng ông yêu cầu họ đứng sau HLV của họ, bất kể chỉ dẫn của ông ta là gì. Làm như vậy là vì lợi ích lớn hơn của Real, CĐV đang rất khát khao các danh hiệu. Perez chưa bao giờ nói với các cầu thủ rằng vào cuối mùa giải, Mourinho sẽ tiếp tục nhưng bằng cách nào đó ông khiến họ hiểu rằng HLV không phải là một giải pháp tạm thời.
Để hoàn thành việc trấn an Mourinho, Pérez đề nghị Casillas công khai ủng hộ HLV. Người đội trưởng làm điều này trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh Onda Cero: “Mourinho là một HLV tuyệt vời. Hiện giờ, ông ấy có lẽ là người giỏi nhất thế giới. Bạn có thể thích những gì bạn thấy trên tivi hoặc không. Trước đây, tôi thấy lạ khi thấy ông ấy trên tivi, nhưng bây giờ tôi gặp ông ấy hàng ngày, và tôi có thể nói với bạn rằng tôi sẽ bảo vệ ông ấy và cống hiến mọi thứ cho ông ấy bởi vì tôi nghĩ với tư cách là một con người, ông ấy là 10 trên 10”.
Mourinho làm việc ở Real 3 mùa bóng, giành cúp vô địch La Liga mùa bóng 2011/12 và cúp quốc gia Copa del Rey 2010/11. Ông rời Real mùa hè 2013, tiếp đó tới Chelsea, MU, Tottenham và hiện tại là AS Roma.